در روزهایی که اسرائیل حملات خود را علیه حزبالله لبنان تشدید کرده، حوثیهای یمن که مورد حمایت ایران هستند نیز بر حملاتشان افزودهاند تا نشان دهند که نقش مهمی در درگیریهای پیچیده خاورمیانه دارند.
بر همین اساس، آنها روز شنبه و در حالی که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل در حال بازگشت از سفر نیویورک بود، یک موشک بالستیک را به سمت فرودگاه اصلی اسرائیل شلیک کردند.
آنها همچنین روز دوشنبه پس از سرنگونی یک پهپاد ارتش آمریکا که در حال پرواز بر فراز یمن بود، اسرائیل را تهدید به «تشدید عملیات نظامی» کردند.
به گفته ارتش و مقامات امنیتی بریتانیا، روز سهشنبه نیز یک پهپاد مملو از مواد منفجره با یک کشتی در دریای سرخ برخورد و تقریبا در همان همزمان یک موشک به کشتی دیگری برخورد کرد.
مجموع این تحولات که آخرین اقدامات تهاجمی حوثیها علیه کشتیهای تجاری در آبراه کلیدی دریای سرخ محسوب میشود، بار دیگر پرسشهایی را درباره اهداف و استراتژی آنها مطرح کرده است.
علت اصرار حوثیها برای مداخله در درگیریهای کنونی چیست؟
حوثیهای مورد حمایت ایران، حدود یک دهه پیش بسیاری از مناطق شمالی یمن از جمله صنعا پایتخت آن را تصرف کردند و دولت این کشور به ریاست جمهوری عبد ربه منصور هادی که در سطح بینالمللی بهرسمیت شناخته شده بود را به تبعید فرستادند.
پس از آن، در سال ۲۰۱۵ میلادی ائتلافی از کشورهای منطقه تحت رهبری عربستان سعودی که حامی دولت رسمی یمن بود، وارد جنگ با این گروه شبهنظامی شد. حوثیها از آن زمان وارد یک جنگ داخلی درازمدت و بیسرانجام شدند که کشور را در فقری عمیقتر همچنین قحطی و بیماری فرو برده است.
با این حال سال گذشته در پی حمله فلسطینیهای مسلح به رهبری حماس به خاک اسرائیل در ۷ اکتبر و کشتن بیش از ۱۲۰۰ نفر و به گروگان گرفتن حدود ۲۵۰ نفر که آغازگر جنگی ویرانگر میان حماس و اسرائیل بود، حوثیها نیز رویه خود را تغییر دادند و شروع به هدف قرار دادن کشتیهایی کردند که در سراسر کریدور دریای سرخ در حرکت بودند.
آنها ادعا کردند که این حملات، بخشی از کارزاری برای تحت فشار قرار دادن اسرائیل و غرب بر سر جنگ غزه است.
به باور ناظران و تحلیلگران، گسترش درگیریهای کنونی میتواند موقعیت حوثیها را (علیرغم حملات بازدارنده اسرائیل، ایالات متحده و بریتانیا) از نظر نظامی تقویت کند و نقش آنها را در سرتاسر منطقه گسترش دهد.
احمد نگی، تحلیلگر ارشد یمن در «گروه بینالمللی بحران» میگوید که قبل از جنگ در غزه، حوثیها عمدتا یک جناح فراموششده و کمتر برجسته آنهم در محوری دیده میشدند که شامل ایران، نیروهای دولتی سوریه، حزبالله لبنان، حماس و دیگر گروههای منطقه بود؛ اما با آغاز حملات حوثیها به کشتیها در دریای سرخ و خلیج عدن، وضعیت تغییر کرد و ناگهان آنها تهدیدی بسیار گستردهتر را بوجود آوردند و به این ترتیب «طی سال گذشته، حوثیها در کانون توجه قرار گرفتند».
ارتباط حوثیها با فلسطینیها چیست؟
از نظر احمد نگی، حوثیها همبستگی با فلسطینیها در جریان جنگ اخیر اسرائیل و حماس را ابزار مفیدی برای جذب جنگجویان جدید و افزایش صفوف آنها میدانند.
در ماه ژوئن، حوثیها از یک موشک جدید سوخت جامد در زرادخانه خود رونمایی کردند که تا حدودی شبیه موشکی بود که پیش از آن ایران به نمایش گذاشته بود و آن را یک موشک با سرعت مافوق صوت توصیف کرده بود.
شورشیان سپس موشک جدید خود را که «فلسطین» نام داشت و دارای کلاهکی به رنگ چفیه شطرنجی فلسطینیها بود، به سمت بندر جنوبی ایلات در اسرائیل شلیک کردند و باعث شدند که آژیرهای حمله هوایی در این کشور به صدا درآید؛ با این وجود حمله آنها هیچ خسارت یا جراحتی در پی نداشت.
قدم بعدی چیست؟
گستردگی اقدامات حوثیها آنهم با توجه به منابع محدودشان همچنین جنگ داخلی پرهزینه آنها در یمن، برای برخی غافلگیرکننده بود؛ با این وجود هیچکس نیز حمایتهای بیدریغ مالی و نظامی ایران از این گروه را ازنظر دور ندارد.
احمد ناگی راهبرد حوثیها را در حال حاضر «تشدید تدریجی» تنش در قبال اسرائیل میداند و معتقد است که این کار باعث افزایش شهرت آنها میشود و احتمالاً آنها را مشتاق خواهد کرد که سلاحهای پیشرفتهتری را به دست آورند.
حوثیها در ابتدا کشتیهایی را که ادعا میشد با اسرائیل مرتبط هستند هدف قرار دادند؛ سپس حملات خود را گسترش دادند و تمام کشتیهای تجاری در دریای سرخ و خلیج عدن را هدف گرفتند. آنها از قایقهای کوچک، موشکهای کوتاهبرد و پهپاد برای انجام این حملات استفاده کردند.
کمپین آنها واکنش یک ائتلاف بینالمللی به رهبری ایالات متحده و بریتانیا را برانگیخت که در ماه فوریه حملاتی را علیه مراکزی همچون انبارهای تسلیحات، سیستمها و پرتابگرهای موشکی، سیستمهای دفاع هوایی و رادارهای حوثیها انجام دادند.
در ماه ژوئیه نیز یک پهپاد ساخت ایران که توسط حوثیها به سمت تلآویو شلیک شد، یک کشته و ۱۰ نفر زخمی برجای گذاشت. اسرائیل نیز با موجی از حملات هوایی به مناطق تحت کنترل حوثیها در یمن از جمله شهر بندری حدیده، به این حمله پاسخ داد.
تهدیدهایی فراتر از آبهای خاورمیانه
حوثیها از آن زمان هشدار دادهاند که میتوانند عملیات خود را فراتر از آبهای خاورمیانه گسترش دهند تا کشتیهایی را که از مسیر طولانیتر اطراف دماغه «امید نیک» در آفریقای جنوبی استفاده میکنند، یا کشتیهایی که در دریای مدیترانه به سمت اسرائیل حرکت میکنند، هدف بگیرند.
به گفته فائوزی الگویدی، یکی از اعضای شورای خاورمیانه در نشریه «Global Affairs» نمیتوان انتظار داشت که اقدامات بازدارنده علیه حوثیها به این زودیها نتیجه دهد و حتی امکان دارد که آنها کشتیهای دورتر در اقیانوس هند را نیز هدف قرار دهند.
به باور الگویدی، آنها حتی ممکن است به دنبال «متحد شدن با دیگر شبهنظامیانی» باشند که امنیت منطقه را تهدید میکنند.
«ارسال تسلیحات روسی برای حوثیها»
پیش از این، در گزارش ماه سپتامبر اندیشکده سوفان مستقر در نیویورک، با اشاره به طرحی برای «ارسال تسلیحات روسی برای حوثیها» آمده بود که این گروه شبهنظامی به دنبال همکاری با روسیه با هدف افزایش «خودمختاری عملیاتی» خود همچنین تنوع بخشیدن به اتحادهای خود با کشورهایی غیر از ایران است.
این تلاشها در حالی انجام میشود که حوثیها همچنان کنترل بخش قابل توجهی از مناطق شمالی یمن را در دست دارند؛ جایی که با وجود وضعیت اقتصادی وخیم و سرکوب وحشیانه مخالفان که شامل کارکنان خیریههای بینالمللی نیز میشود، حوثیها از حمایت مردمی برخوردار هستند.
مبارزه آنها با اسرائیل و تبلیغات گسترده در این باره، احتمالاً در افزایش محبوبیت آنها میان مردم یمن نقش داشته است. هزاران تن از حوثیها هرجمعه برای تظاهرات به خیابانهای صنعا میآیند و خواهان اجرای عدالت برای فلسطینیها و محکوم کردن اسرائیل و ایالات متحده هستند.
عبدالباری طاهر، تحلیلگر سیاسی یمنی میگوید: «مردم یمن با هر پیشینه سیاسی و ایدئولوژیک، از فلسطینیها حمایت میکنند و با آنها ارتباط عمیقی دارند. این موضوع باعث افزایش حمایتشان از حوثیها، علیرغم سیاستهای ظالمانه شورشیان علیه یمنیها شده است.»
حوثیها با حمله به اسرائیل احتمالا به دنبال بهرهبرداری از این اقدام در جریان مذاکرات احتمالی خود با عربستان سعودی بر سر راهحلی برای پایان جنگ داخلی یمن نیز هستند.
به گفته فائوزی الگویدی، آنها سطح تقاضاهایشان را برای مذاکرات افزایش دادهاند و در شرایط کنونی «دیگر هیچکس آنها را نادیده نخواهد گرفت».
جهت کسب اطلاعات بیشتر به این منبع مراجعه کنید.